Gittikçe azalan işlenebilir tarımsal arazileri üzerinde, artarak yükselen dünya nifusunu besleyebilmek için insanoğlu her geçen gün daha fazla kimyasal gübre ve tarım ilacı kullanmak zorunda kalmaktadır. Bunun sonucunda ekolojik kirlilik, topraklardaki çoraklaşma, insan ve bitki hastalıkları her geçen gün artış göstermektedir.
Bu yüzden toprağı eski sağlığına kavuşturacak hastalık ve zararlılarla insan ve çevre sağlığına zarar vermeden mücadele edilebilecek, yüksek ve kaliteli verim elde edilebilecek organik yöntemlerin arayışı başlamıştır. Bu arayışların neticesinde solucan gübresi keşfedildi, ülkemizde ve dünyada kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.
Solucan gübresi denilince, bitkisel ve hayvansal kökenli atık ve artıkların solucanların sindirim sisteminden geçirildikten sonra elde edilen doğal organik gübre anlaşılmalıdır. Solucan gübresi denilince 2 türlü gübre akla gelmektedir.
1. Worm casting veya Vermicast yani %100 solucan gübresi: Solucanlara verilen mamanın %100'ünün solucanların sindirim sisteminden geçmesiyle elde edilir.
2. Vermikompost (Solucan Humusu): Solucanlara verilen mamanın %100 'ünün solucanların sindirim sisteminden geçmediği içinde ayrışmış ve ayrışmamış maddelerinde bulunduğu kompost karışımıdır. Solucan humusu içinde %40-60 arasında solucanların sindirim sisteminden geçmemiş mama veya diğer maddeler içermektedir. %100 solucan gübresini kullanmak solucan humusuna göre toprak ve bitkiler için daha yararlıdır. Yapılan araştırma ve gözlemlerle solucan gübresinin bozulan toprak yapısını düzelttiği, ürülerin verimini arttırdığı, hastalık ve zararlılar üzerinde baskı olşturduğu belirlenmiştir. Solucan gübresini diğer organik gübrelerden ayıran en önemli özellik mikrobiyal aktivite ve biyokütle açısından çok zengin olmasıdır.
Solucanlar günlük olarak kendi ağırlıkları kadar besin tükebilirler. Sığır, kümes hayvanları, koyun keçi, tavşan gübrelerini kolayca tüketebilmektedirler. Bunun yanında taze yiyecek artıkları, deniz yosunları, baklagil ve tahıl sap ve artıkları, oluklu mukavva, tavuk ve balık sakatatı, kan ürünleri ve hayvan ölülerinide yiyerek gübreye dönüştürebilmektedirler. Solucan gübresi su ile karıştırılarak fermente edildikten sonra Sıvı Solucan Gübresi diğer adıyla Vermikest Çayı elde edilmektedir. Sıvı solucan gübreleri damla sulama yoluyla veya yapraktan uygulanabilmektedir.
Dünyada ilk solucan gübresini üreten ve tarım için önemini anlayan Mısırlılardı. Daha sonra 1809- 1882 yılları arasında yaşayan Charles Darvin solucanlarla ilgili araştırmalar yaptı ve 1881 yılında "Solucanlar" isimli kitabı yayınlandı. Daha sonra İtalya'da yaygın olarak üretilmeye ve kullanılmaya başladı. Solucan gübresi ile ilgili ilk defa Kayseri Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından 2015 Yılında "Vermikompost Çalıştayı" düzenlendi. Daha sonra yine aynı ilde "Vermikültür Derneği" kuruldu. Kırmızı Solucan Gübresi Oratk Üretim ve Pazarlama Kooperatifi 2018 Yılında Ankara'nın Kazan İlçesinde kuruldu. Bu alanda daha fazla sivil toplum yapılanmasına, bilimsel araştırma ve geliştirmeye ve yaygınlaştırma çalışmalarına ihtiyaç duyulmaktadır.
Kaynak: Solucan Gübresi - Dr. Mevlüt Şahin
